Dit blog schrijf ik om jou als zwangere, maar ook jou als partner, meer bewustwording mee te geven, waardoor je kunt groeien in zeggenschap tijdens de bevalling. Maar ook om sorry te zeggen tegen de moeders, bij wie ik te weinig aandacht heb gehad voor het moederlijk instinct.

Het afgelopen jaar leef ik op een wolk van geboorteverhalen, studieboeken en lesdagen. Maar dat niet alleen, door gesprekken met moeders en een dosis zelfreflectie is er veel in gang gezet. De eerste lesdagen was ik stomverbaasd en zat mijn kennis als verloskundige mij in de weg. Bijna alles wat ik hoorde gaf een tegendraads gevoel, ik kwam erachter dat de niet altijd positieve geboortecultuur, diepgeworteld zat. Ondanks de vele bevallingen die ik heb mogen begeleiden als verloskundige (in zowel de thuissetting en in het ziekenhuis) realiseerde ik mij, dat ik op dit bepaalde vlak onbewust was.

Schat het moederlijk instinct op waarde!

Het moederlijk instinct weet zoveel meer dan alle gynaecologische boeken bij elkaar, zwangerschap en bevalling betreft maatwerk! Tijdens de studiejaren als verloskundige in spe ben ik overladen met pathologie, protocollen en ik ontwikkelde onbewust een bepaalde superieure houding. Hiermee zeg ik niet dat medische kennis overbodig is. Zeker niet! Ik ben blij, dat mij geleerd is, hoe ik moet handelen in een spoedsituatie en ik ben dankbaar voor de gynaecologen, die inspringen als dat nodig is.

Maar het gaat om het fundament, waarbij we allereerst moeten uitgaan van de fysiologie van de moeder. De kennis en kunde van de moeder al tijdens de zwangerschap helpen te stimuleren en te gebruiken, dit is een proces. Het aanmoedigen en de moeder aanzetten tot zeggenschap is hierin de sleutel. De moeder staat naast ons, het betreft een prachtige samenwerking.  De verloskundige/ obstetrisch verpleegkundige en de gynaecoloog zijn getuigen en handelen vanuit maatwerk, niet enkel vanuit protocollen en procedures.

Ik kan mij nog goed één van mijn verloskamerstages in het ziekenhuis (2014) herinneren. Een moeder lag op een verloskamer en had persdrang, ze was klaar om te starten met persen. De verloskundige die mij begeleidde vroeg mij welke houding ik het prettigst vond voor de moeder. De vraag was niet gericht op het comfort van de moeder, maar om het comfort van mijn leerproces als student verloskunde. Ik besloot mevrouw te begeleiden in de bekende lithotomie houding. Dat is bevallen op bed, op de rug, de benen liggen in beugels en de moeder trekt haar benen naar zich toe tijdens het persen. (zie afbeelding onderaan de pagina)

Vanuit het perspectief van de zorgverlener is daar zeker iets voor te zeggen. Je hebt goed zicht en kan snel medische handelingen uitvoeren, indien nodig. Het is overzichtelijk en ergonomisch! Daarnaast is het de houding waarvan de meeste moeders denken dat het gangbaar en normaal is. Ook heb ik nog weinig films gezien waar de vrouw anders bevalt dan in de hierboven beschreven houding. Maar er is een andere kant aan deze keuze.

Op een rijtje de feiten over het bevallen in lithotomie houding:

1. Het bekken wordt smaller, in vergelijking met andere posities zoals bijvoorbeeld de baarkruk, op handen en voeten, zijligging etc. 
2. Meer pijn omdat de barende vrouw haar lichaam niet kan volgen. Het lichaam stuurt en geeft aan welke houding nodig is om optimaal te profiteren van de persweeën.
3. Meer kans op het vena cava syndroom. Dit houdt in, dat de druk van de zwangere baarmoeder een bloedvat in de rug vernauwt. Deze vernauwing kan zorgen voor minder zuurstofrijkbloed naar de placenta toe en de zwangere kan zich duizelig gaan voelen. Ook stagneren hiermee de cruciale hormonen die nodig zijn voor het ontsluiten van de baarmoedermond en de uitdrijvingsfase. Denk hierbij aan: oxytocine, melatonine, endorfine, adrenaline en prolactine.
4. In de steunen ligt mevrouw vast en kan ze bijna niet bewegen. Bewegen van het bekken is zeer bevorderlijk voor de ontsluiting en tijdens het persen.
5. Minder doorbloeding van weefsel, waardoor er meer kans op uitscheuren is.
6. De zwaartekracht kan zijn werk niet doen.
7. De bevalling kan langer duren, dan wanneer moeder zich vrij kan bewegen.
8. Grotere kans dat er sneller medisch wordt ingegrepen.

Als ik daar nu bij stil sta, voel ik schaamte door onwetendheid. Voor mij is dit één memorabel moment geweest waardoor ik mijn visie bijstel. Maar de lithotomie houding wordt tot op de dag van vandaag nog het meest toegepast van allemaal.

• Allereerst, het was niet míjn bevalling, het was de bevalling van die aanstaande moeder.
• Ten tweede moet een moeder altijd aangemoedigd worden om te bevallen op de manier die voor haar goed voelt. De manier die haar lichaam als juist aangeeft.
• Ten derde en nu trek ik het breder, de zorgverlener is er om een moeder te begeleiden in deze fase van geboorte. Het welzijn van de moeder en haar baby staat op nummer één, niet het comfort van de zorgverlener.

Dit klinkt nu wel heel pittig en heel eerlijk. Meeste zorgverleners hebben het niet eens door dat ze dit doen en wat de eventuele schade daarvan is. Ikzelf ben ook zo opgeleid en zag deze manier van handelen als normaal. Dit is een voorbeeld van geboortecultuur. Het is de cultuur op de verloskamers waar m.i. wat aan moet gebeuren. Meer waardering voor de moeder en partner en hun wensen. Maar ook het erkennen van (on)bewuste arrogantie bij de zorgverlening. Als zorgprofessional -en daar val ik zelf ook onder- denken we het allemaal beter te weten en de meeste gaan er ten onrechte vanuit dat de moeder onwetend binnenkomt. We denken meestal niet na over de kracht van de moeder, het moeder brein en het moederlijk instinct.

Er zullen vast ook moeders zijn die nu denken ‘ja maar zij zijn er toch voor opgeleid?’ Dat klopt. Maar dat wij ervoor zijn opgeleid betekent niet, dat wij ook alle kennis goed toepassen. Bevallen vraagt om maatwerk, elk moederlijk lichaam en elke baby is uniek. En ook de moeder heeft verantwoordelijkheid om zichzelf voor te bereiden op de bevalling.

Door de huidige geboortecultuur zetten de meeste moeders de zorgverlener op een voetstuk. Met blind vertrouwen wordt de zorg voor zichzelf en hun baby in de handen gelegd van de professionals. En daar kan het nou juist verschrikkelijk misgaan. Wat als je urenlang alleen wordt gelaten door de drukte op de verloskamers? Niet te vergeten, een net iets te korte reactie van een zorgverlener, die veel te veel werk heeft en achter de feiten aanloopt.

Zet zorgprofessionals naast je en niet boven je. Werk met ze samen, besluit wat jij verwacht van die samenwerking. Neem daarin actief de leiding door emotioneel voorbereid te zijn, oefen in zeggenschap van het moederbrein. Start hiermee al tijdens de zwangerschap, wellicht al wel voor de conceptie. Het is een proces waarin je mag groeien. Het moederbrein de ruimte geven kost tijd in de geboortezorg van vandaag. Praat met je partner, vrienden en familie en verloskundige. Laat het onderwerp wortelen en deel van jezelf worden.

Heb je hier hulp bij nodig? Neem dan vrijblijvend contact op met mij, tel: 0626751923 of via dit contactformulier. Ik help je graag.
Het landelijk ZOBEVALIK-centrum zet zich in voor geboorte, traumapreventie en herstel. In mijn praktijk ZIJ-creëert help ik zwangere vrouwen en moeders via de trajecten: ZIJ bereidt zich voor | ZIJ herstelt zich van, emotioneel krachtig te worden. Te bevallen in vertrouwen en geboorte trauma te voorkomen en te herstellen.